Na skutek licznych głosów napływających ze strony pracowników, związków zawodowych oraz zarządu Rafako – największego europejskiego producenta kotłów energetycznych – zaniepokojonych sytuacją firmy – 25 marca br. na prośbę grupy posłów KO z mojej inicjatywy została zwołana Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych . Podczas posiedzenia Komisji odbyła się debata z udziałem przedstawicieli ministerstw , agencji rządowych, senatorów, posłów – członków komisji i zainteresowanych przedstawicieli firmy nad ,,Przedstawieniem przez Ministra Aktywów Państwowych pana Jacka Sasina, Prezesa Zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. Cezariusza Lesisza oraz Prezesa Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. Pawła Borysa informacji na temat sytuacji w spółce Rafako S.A. , a także wpływu ewentualnego ogłoszenia upadłości przez spółkę Rafako S.A. na wzrost stopy bezrobocia w powiecie raciborskim.” Poniżej umieszczam założenia do dyskusji, które wygłosiłam na wstępie debaty oraz podsumowanie posiedzenie Komisji (także w wersji wideo):
RAFAKO, największy europejski producent kotłów energetycznych z mojego Raciborza ma poważne kłopoty.
Ale to kłopoty nie tylko tej firmy i jej pracowników ale szerzej kłopot polskiej gospodarki i jej szans na transformację energetyczną.
Wymiar i ranga problemu wymaga debaty na najwyższym poziomie.
Upadłość spółki , która zatrudnia obecnie ok. 1280 pracowników, skutkowałaby także likwidacją wielu innych miejsc pracy, co doprowadziłoby do wzrostu bezrobocia w powiecie raciborskim aż o ok. 77 proc.
Skutki ewentualnej upadłości Rafako to także straty dla wielu innych spółek skarbu państwa powiązanych z tą firmą – łącznie ponad 1 mld zł.
Z kolei różne prywatne firmy na bankructwie raciborskiego producenta kotłów straciłyby 298 mln zł.
Sytuacja Rafako – Dlaczego potrzeba informacji Ministerstwa Aktywów Państwowych i debaty w komisji sejmowej?
– Bo MAP nadzoruje spółki Skarbu Państwa, których zachowanie jest kluczowe dla przetrwania RFK.
– Bo upadłość Rafako oznacza gigantyczne straty, sięgające miliarda złotych, podmiotów związanych ze Skarbem Państwa.
– Bo zniknięcie Rafako z rynku oznacza utratę kluczowych kompetencji niezbędnych do prawidłowej realizacji okresu przejściowego w polskiej energetyce.
– Bo potrzebne są jasne decyzje polityczne o wsparciu Rafako przez instytucje rozwojowe (ARP, BGK, PFR, KUKE).
Bo dyskusja o ratowaniu Rafako jest istotną częścią debaty o przyszłości transformacji polskiej energetyki.
Potrzebna jest poważna dyskusja o przyszłości polskiej energetyki i określenia jakie kompetencje są potrzebne, jaka jest przyszłość rynku mocy i instrumentów pomocowych itp.
Przy okazji Rafako możliwe jest zapoczątkowanie szerokiej debaty/dyskusji o kształcie polskiej transformacji energetycznej, warunkach wsparcia, priorytetach, kształcie okresu przejściowego, środkach i nakładach w ramach KPO tak aby stworzyć polskim firmom warunki do dostosowania się do regulacji i wymagań.
Upadłość Rafako oznacza bowiem utratę kluczowych kompetencji. A ta przełoży się na wysokie koszty i utratę szans na modernizację i konwersję na gaz i wodór w najbliższej przyszłości.
Alternatywa jest pozyskanie zdolności zagranicą w dużo wyższym koszcie przy rezygnacji z zasobów krajowych.
Główne problemy i wyzwania stojące przed Rafako
Podstawowym wyzwaniem jest powrót na rynek i odtworzenie portfela zamówień w obszarze usług i produkcji;
Brak zdolności wystawiania gwarancji należytego wykonania powoduje, ze spółka nie jest w stanie przystępować do przetargów w trybie PZP. Konieczne jest refinansowanie spółki w oparciu głównie o banki i instytucje finansowe (PZU, BGK, PKO BP, Mbank) będące gwarantami projektu Jaworzno 910MW;
Konieczna jest także zmiana układu właścicielskiego. Na chwilę obecną prawa z akcji (33% pakiet) wykonuje nadzorca sądowy z postępowania sanacyjnego PBG. Jest to sytuacja zła, wymagająca zmiany. 10% udział w Rafako posiada TFI PFR.
Kontekst rynkowy, perspektywy biznesowe – miejsce Rafako w transformacji sektora energetycznego w Polsce:
Modernizacja energetyki węglowej ze szczególnym uwzględnieniem konwersji układów węglowych na gaz, a w dłuższej perspektywie na wodór, wymaga określonych kompetencji w zakresie wykonawstwa.
Rafako jest i będzie praktycznie jedynym podmiotem w dużej skali, który ma potrzebne zasoby, wiedzę i know-how, tak więc dla spółki jest miejsce na rynku.
Jaki jest najlepszy scenariusz dla spółki – przyszłość Rafako
Zaangażowanie instytucji rozwojowych w proces ratowania Rafako.
Ale konieczna jest determinacja i realizacja podejmowanych zobowiązań czy zapewnień o udzielaniu wsparcia.
Proces musi mieć charakter biznesowy i ekonomicznie racjonalny,
Nie oczekujemy działań wykraczających poza standardy rynkowe i pragmatykę realizacji transformacji polskiej energetyki.
Uważamy, że interes gospodarczy państwa polskiego oraz
ważne, społeczne uwarunkowania w tym rozwój województwa śląskiego, szczególnie dotkniętego restrukturyzacją górnictwa i pochodnych branży opartych na węglu sprzyjają i uzasadniają zaangażowanie administracji publicznej w pomoc dla Rafako.
Pytania, które padły na posiedzeniu komisji, a na które nadal nie udzielono odpowiedzi:
- a) pytania adresowane do przedstawicieli MAP:
– Dlaczego spółki SP nadzorowane przez MAP (Gaz System, Polimex, Energa, spółka z grupy PGE) głosowały przeciwko układowi Rafako mimo, że należało zakładać, ze brak układu oznacza upadłość Rafako i brak możliwości zaspokojenia wierzytelności spółek SP z masy upadłościowej;
– Czy przedstawicielom MAP znane są nierynkowe praktyki na rynku wykonawstwa w branży energetycznej, zgodnie z którymi głosowanie spółek SP przeciwko układowi było inspirowane przez jedną z wiodących firm z branży będącej pod kontrolą SP;
– Czy przedstawiciele MAP widzą potrzebę konkurencji na rynku wykonawstwa w branży energetycznej w okresie transformacji energetyki czy preferują funkcjonowanie jednego, wiodącego podmiotu kontrolowanego przez SP.
Pytania od związków zawodowych działających w Rafako S.A.
– Czy Rafako, firma z ponad 70-letnia tradycją i tak zasłużona dla krajowej energetyki, o unikalnych i szerokich kompetencjach, może liczyć na pomoc państwa w uratowaniu ponad tysiąca miejsc pracy,a jeżeli tak, to w jakiej formie pomoc ta mogłaby być udzielona?
– Czy Rząd planuje zaangażowanie Polimexu w ratowanie Rafako?
Pytanie od przedstawicieli strony społecznej, którzy chcieli zachowania poufności danych:
Do MAP:
– Czy Skarb Państwa rozważa nacjonalizację firmy RAFAKO S.A. poprzez akcji RAFAKO S.A. przez spółki w których Skarb Państwa ma pakiet większościowy, jak to miało miejsce w przypadku przejęcia Polimex Mostostal w roku 2017 przez PGE, Enea, Energa PGNiG
Do MS
– Czy prowadzone jest dochodzenie w sprawie nieprawidłowości związanych z przejęciem firmy RAFAKO S.A. przez PBG S.A.
– Czy prowadzone jest dochodzenie w celu wyjaśnienia czy za działaniami właściciela tzn. firmy PBG S.A. względem RAFAKO S.A. nie brały udziału służby specjalne ABW, SW, SKW
– Czy prowadzone jest dochodzenie w celu wyjaśnienia czy obligatariusze PBG S.A. (spółki z udziałem Skarbu Państwa) nie działali na szkodę firmy RAFAKO S.A. poprzez przeciągający się długotrwale okres negocjacji z PBG S.A.
Do MAP i Prezesów funduszy rozwojowych:
– Dlaczego w ramach nowych postępowań na dostawy urządzeń dla energetyki, czyli w szczególności w ramach obecnych inwestycji większość ich dostaw pochodzi spoza polskich fabryk i biur projektowych? Szczególnie ma to miejsce dla nowo budowanych jednostek opalanych gazem, gdzie dostawy kotłów są realizowane z Austrii, Czech, Niemiec, Hiszpanii i Włoch.
Absurdem jest to, że samo Rafako realizuje jeden ze swoich kontraktów na bazie kotłów pochodzących z Włoch (polityka poprzedniego Zarządu).
– Czy Ministerstwo i przedstawiciele niniejszych Funduszy mają tego świadomość? Potęgi większości krajów przemysłowych (dziś właściwie tylko kraje dalekiej Azji) polegają na tym, że dostawy w pierwszej kolejności realizuje się ze swoich zakładów.
Wszystkie pytania bez odpowiedzi na Komisji kieruję pisemnie do stosownych ministerstw
Zamieszczam też odpowiedzi na nasze pytania skierowane do Ministra Sasina i rządowych funduszy rozwojowych skierowane na ręce Przewodniczącego Komisji:
Czytaj po kliknięciu w link lub w print screen 1 strony:
Pismo_Ministerstwa Aktywów Państwowych do KEKiAP ws. Rafako S.A
Pismo Polskiego Funduszu Rozwoju KW 0136 03 2021
Odpowiedz Agencji Rozwoju Przemysłu
Całość posiedzenie Komisji w zapisie video dostępna tutaj:
https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/transmisje_arch.xsp#CC308790879B6E7BC125869D004BBD14
Posiedzenie Komisji, sprawy poruszone podczas posiedzenie odbiły się szerokim echem w mediach. Oto niektóre publikacje:
https://www.naszraciborz.pl/site/art/1/0/87660.html
https://www.naszraciborz.pl/site/art/1/0/87664.html
List Radnego Powiatu Raciborskiego Artura Wierzbickiego , wieloletniego pracownika spółki Rafako przesłane Przewodniczącemu Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych obrazujący opinie zarówno mieszkańców powiatu jak i załogi . Link tutaj:
List w sprawie Rafako_Radny Powiatu raciborskiego – tel 503531525
