Susza – problem, który stale zagraża

Na posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (OSZ) w dniu 12 lipca br. posłowie rozpatrzyli informację Ministra Klimatu i Środowiska oraz Ministra Infrastruktury na temat planowanych sposobów zapobiegania suszy hydrologicznej w Polsce.

W debacie zabrałam głos w sprawie wpływu gospodarki leśnej – wycinek lasów i budowy dróg leśnych na kwestie hydrologiczne. Oto moje wystąpienie:

Powołałam się m.in. na Interesujący artykuł na ten temat, który został opublikowany w 2019 r. przez Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk („Wpływ gospodarki leśnej na terenach górskich na wybrane elementy środowiska – aktualny stan wiedzy” autorstwa  Andrzeja Norberta Affeka). Artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej i podsumowuje szereg badań przeprowadzonych w różnych krajach w ostatnich dziesięcioleciach na temat wpływu gospodarki leśnej na uszkodzenia gleby, erozję oraz osuwiska, a także jej związek z występowaniem powodzi.

A oto najważniejsze konkluzje i w związku z tym moje pytanie do wiceminister Urszuli Zielińskiej o zastosowanie ich jako tzw dobrych praktyk w podległych Ministerstwu Klimatu i Środowiska Lasach Państwowych

● Stosowanie ciężkiego sprzętu do wycinek powoduje ściśnięcie gleby i spadek wsiąkania wody w głębsze warstwy ziemi – to nasila spływ powierzchniowy i erozję wodną czyli zjawisko spłukiwania na stokach, które może utrzymywać się przez wiele lat 

● Ten spływ powierzchniowy zostaje nasilony w skutek przechwytywania przepływu podpowierzchniowego przez drogi zrywkowe wcinające się w stoki. erozja wodna na szlakach zrywkowych może być ponad trzykrotnie większa niż na obszarze sąsiadujących drzewostanów. 

● Erozja jest większa na silnie nachylonych stokach i na słabo związanym podłożu np. na fliszu. Należy pamiętać, iż Beskidy są zbudowane z fliszu karpackiego, który charakteryzuje się wysoką przepuszczalnością i tym samym niską retencją wody.

● Również prowadzenie dróg zgodnie ze spadkiem stoku i bezpośrednie przecinanie sie dróg i potoków dodatkowo wzmaga erozję i przenoszenie osadów do potoków. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w potoku Olszówka na stokach Szyndzielni, który wczesną wiosną został zasypany żwirami i kamieniami z przecinającej go drogi leśnej o czym alarmowały media (WitajBielsko.pl: Katastrofa ekologiczna w Beskidach. Dewastacja potoku podczas prac leśnychWyborcza.pl: Potok w Beskidach został zawalony kamieniami. Aktywiści alarmują, że to efekt budowy leśnej „autostrady”).

● Gospodarka leśna zwiększa również ryzyko osuwisk – pozyskanie drewna zmniejsza siłę stabilizującą korzeni do dwóch dekad po ścince. Jest to związane ze stopniowym pogorszeniem się wytrzymałości korzeni ściętych drzew przy jednocześnie słabo rozwiniętym systemie korzeniowym młodych drzew. Ryzyko osuwisk jest szczególnie nasilone na drogach leśnych (średnio 25–350 razy większe niż w lasach nie eksploatowanych gospodarczo). 

● Istnieje związek pozyskiwania drewna ze zwiększeniem odpływu wód ze zlewni (t.j. obszaru, z którego wody spływają do np. danej rzeki) i tym samym ryzykiem powodzi, zwłaszcza w klimacie umiarkowanym, gdzie roczny opad przekracza 500 mm (roczne opady w Bielsku-Białej dochodzą do 1200 mm) oraz kiedy pozysk drewna przekracza 20% drzewostanu.  Efekt ten jest spowodowany po pierwsze przez usuwanie roślinności wskutek wycinek i tym samym ograniczenie zatrzymywania wody opadowej przez szatę roślinną, a po drugie przez wspomniane wcześniej oddziaływanie dróg zrywkowych na zmiany w systemie odprowadzania wody na terenach górskich.

Jak widać, badania jednoznacznie pokazują związek między wycinkami lasów a zmianami w systemach hydrologicznych i ryzykiem erozji gleby, osuwisk i powodzi. W Polsce, przy znacznej bliskości gęstej zabudowy i stoków górskich, ryzyka z tym związane są znaczne. Ostatnia powódź błyskawiczna w Bielsku-Białej pokazała realność zagrożenia i ogrom kosztów z nim związanych.

Dodatkowo, uwzględniając koszt budowy dróg zrywkowych w górach i związany z tym fakt, że większość nadleśnictw w Polsce położonych w terenach górskich jest deficytowa, należy zastanowić się nad sensem pozyskiwania drewna na terenach górskich.

Tutaj link do całości transmisji posiedzenia: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/transmisje_arch.xsp#B3583C0D2EE95195C1258B50003BA4DF

Zdjęcia : Beskidzka24.pl


Opublikowano

w

,

przez