Wyzwania transformacji energetycznej były tematem posiedzenia wyjazdowego Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisji Środowiska i Klimatu, które odbyło się 23 października 2024 r. w Ministerstwie Gospodarki w Katowicach. Uczestniczyłam w tej debacie jako poseł zajmujący się tymi zagadnieniami i problemami dotyczącymi zwłaszcza Śląska.

Gospodarzami ze strony rządowej spotkania była Ministra Przemysłu Marzena Czarnecka oraz Miłosz Motyka – Wiceminister klimatu i środowiska.W posiedzeniu obok senatorów – członów komisji wzięli także udział inni śląscy posłowie – Monika Rosa i Urszula Koszutska oraz eksperci m.in z think tanku Forum Energii czy Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej

Występując na początku obrad Ministra Przemysłu zaznaczyła, że choć polska energetyka jest obecnie na etapie zmian, „niewątpliwie ma jeszcze węgiel, który jeszcze przez dłuższy czas będzie z nami, będzie nam towarzyszył. Ministerstwo przemysłu w swoich pracach koncentruje się na zapewnieniu właściwego wykorzystania nadal węgla, przechodzeniu od węgla do wielkoskalowego atomu, a także określeniu przejściowej roli gazu i rozwoju sieci elektroenergetycznych” – mówiła Marzena Czarnecka. Na projekt „od węgla do atomu”, ministerstwo chce przeznaczyć 70 mld złotych.

Wiceminister Miłosz Motyka zapewnił o „mobilizacji” określającej, w jakich kierunkach Polska powinna zmierzać w zakresie transformacji energetycznej nie tylko sektora elektroenergetycznego, ale też ciepłownictwa, chłodnictwa i transportu.

W swojej wypowiedzi podkreślił, że w tym zakresie do parlamentu trafi niebawem kilka ustaw. Już w listopadzie będzie to ustawa dotycząca prosumentów, wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonnych i ustawa o biopaliwach i biokomponentach. Obie te ustawy zostały przyjęte przez Komitet Stały Rady Ministrów; pierwsza z nich została przyjęta także przez rząd i skierowana do parlamentu.

„Jeszcze w tym roku chcemy do parlamentu skierować tzw. ustawę odległościową wiatrakową, która pozwoli na znaczne odblokowanie potencjału odnawialnych źródeł energii, szczególnie lądowej energetyki wiatrowej w Polsce” – zaznaczył wiceszef MKiŚ.

Na stole jest także przygotowywany projekt nowelizacji ustawy o morskich elektrowniach wiatrowych. Obszary przyspieszonego rozwoju odnawialnych źródeł energii – które zawarte są w tym projekcie stworzą miejsca pod budowę nowego przemysłu. i powstawanie nowych miejsc pracy.

Ministerstwo przewiduje wydanie miliardów złotych na programy wsparcia dla prosumentów – „Mój Prąd 6.0” z obligiem magazynu energii i program „Energia dla wsi”.

W dyskusji wypowiedzieli się m.in. dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk, dyrektor Forum Energii, wskazując w swojej ciekawej prezentacji możliwą datę całkowitego wycofania się z węgla jako źródła produkcji energii elektrycznej oraz Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, który szczególną uwagę zwrócił na rekordowy wzrost zatrudnienia w OZE na świecie (16,2 mln) co rysuje wyraźną perspektywę dla tworzenia nowych miejsc pracy w regionach „zagrożoych” transformacją energetyczną

Ja również zabrałam głos w debacie – oto moja wypowiedź.

W trakcie debaty wypowiedziało się wielu uczestników zarówno polityków jak i interesariuszy przemian m.in przedstawiciele sektora wydobywczego .

Posiedzenie wspólne Komisji zamknęła konferencja prasowa

Jak zapowiedział przewodniczący komisji klimatu senator Stanisław Gawłowski, połączone komisje przygotują wspólne stanowisko, wskazujące najważniejsze problemy poruszane przez uczestników katowickiej debaty, które – zdaniem senatorów – wymagają szybkich i kompleksowych decyzji, a także przygotowania rozwiązań dla przeprowadzenia już zdefiniowanych i koniecznych zmian w energetyce. W planowanym dokumencie znajdą się m.in. propozycje powołania pełnomocnika rządu ds. transformacji energetycznej, sporządzenia mapy drogowej tego procesu, podjęcia skutecznych działań edukacyjnych i przygotowania racjonalnego programu szkoleń i przekwalifikowywania pracowników dla sektora OZE, składowania energii i tworzenia jej magazynów, tak by produkowana z OZE energia była w pełni wykorzystana.

Kolejne wyzwania czekają regulatorów, którzy powinni już teraz pracować nad nowymi, nowoczesnymi taryfami, bo te które obowiązują obecnie w ocenie przewodniczącego komisji gospodarki senatora Waldemara Pawlaka nie uwzględniają zachodzących dynamicznie zmian w polskiej energetyce, pochodzą z poprzedniego wieku, są przestarzałe i zdecydowanie niekorzystne dla konsumentów. Jak podkreślano, te problemy w szczególny sposób wybrzmiewają na Śląsku, gdzie sprawiedliwa w wymiarze społecznym, niewykluczająca transformacja, zrozumiała i przyjazna dla mieszkańców tego regionu, przeprowadzona z troską o miejsca pracy, z zachowaniem śląskiej tradycji górniczej mimo zamykania kopalń i zmiany oblicza regionu, stanowi podstawowy warunek sukcesu zachodzących dynamicznie zmian.  W tym kontekście pojawia się także problem sformułowania spójnej polityki energetycznej kraju, tworzenia jakościowych miejsc pracy, skutecznego wykorzystania unijnego funduszu sprawiedliwej transformacji i zapewnienia w nowej unijnej perspektywie po 2027 r. odpowiednich środków na ten cel. Niezbędne jest też stworzenie strategicznego i ekonomicznego programu przekształceń gospodarczych i społecznych w regionach opartych na węglu, takich jak Śląsk czy Bełchatów. Jak wskazał senator Waldemar Pawlak, te problemy powinna uwzględniać rozpoczynająca się w 1 stycznia 2025 r. polska prezydencja w UE. Według niego transformację energetyczną należy też odblokować na gruncie regulacyjnym.