Trybunał Przyłębskiej „orzekł” dziś, że art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, gwarantujący prawo do niezależnego sądu jest częściowo niezgodny z polską konstytucją. Chodzi o prawo trybunału w Strasburgu do badania sposobu powoływania sędziów w Polsce przez nową KRS oraz ich statusu. Przeciwko wydawaniu takiego wyroku w czasie ataku Rosji na Ukrainę był przedstawiciel prezydenta, jednak TK nie wziął jego zastrzeżeń pod uwagę.

Pięcioosobowy skład polskiego Trybunału Konstytucyjnego pod przewodnictwem byłego posła PiS i prokuratora w czasach PRL Stanisława Piotrowicza zdecydował w czwartek, że trybunał w Strasburgu nie ma prawa oceniać statusu polskich sędziów. Głównie chodziło o nominatów nowej, politycznie powołanej Krajowej Rady Sądownictwa, bo to właśnie w ich sprawie ETPCz wydał już kilka wyroków, w których zakwestionował legalność tak ukształtowanego sądu. W minionym roku trybunał w Strasburgu uznał bowiem m.in., że obie nowe Izby polskiego Sądu Najwyższego — zarówno Dyscyplinarna, jak Spraw Publicznych, które są w całości złożone z osób rekomendowanych przez nową KRS — nie dają gwarancji bycia niezależnym sądem w rozumieniu Konwencji Praw Człowieka.

ETPCz stwierdził także, że wyroki wydawane przez polski TK z udziałem osoby powołanej na miejsce już zajęte w trybunale, czyli tzw. dublera nie są wyrokami w rozumieniu prawa międzynarodowego i można je uznać za niebyłe.

Po takich orzeczeniach ETPCz Zbigniew Ziobro jako prokurator generalny zaczął regularnie skarżyć do TK zarówno całą Konwencję Praw Człowieka, jak i jej art. 6, gwarantujący prawo do rzetelnego sądu.

Właśnie w takiej sprawie TK orzekł w czwartek. Uznał, że art. 6 — w zakresie, w jakim pozwala trybunałowi w Strasburgu oceniać sposób powoływania polskich sędziów — jest rzekomo niezgodny z polską konstytucją.

— Wyroki sądów międzynarodowych należy wykonywać. Taki obowiązek wynika z ratyfikowanych umów międzynarodowych. I to jest pierwsze zastrzeżenie dotyczące dzisiejszego wyroku TK: wybiórczość uznawania skutków wiążących międzynarodowych umów. W tym wypadku chodzi o Konwencję o Podstawowych Wolnościach i Prawach Człowieka — tak sprawę komentuje wybitna prawniczka, konstytucjonalistka, prof. Ewa Łętowska

Polska — poprzez wyrok TK — uważa tym samym, że międzynarodowy standard ochrony prawa do sądu jest nie do pogodzenia z polską konstytucją. A w niej, notabene, prawo do sądu także figuruje — zaznacza prawniczka.

Ponurym zbiegiem okoliczności także dziś Rosja ogłosiła, że występuje z Rady Europy, co oznacza jednoczesne wypowiedzenie przez ten kraj Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Taką decyzję poprzedziło stanowisko Trybunału Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej z 2016 r., gdzie uznano, że Trybunał będzie mógł badać zgodność z rosyjską konstytucją wyroków ETPCz i orzeczeń innych sądów międzynarodowych — przypomina prof. Łętowska.